واکاوی اثر عوامل محلی در الگوی جریان باد در منطقه دریاچه ارومیه

وزش باد در هر منطقه­ای تابع عوامل مختلفی در مقیاس­های سیاره­ای، منطقه­ای و محلی است و عامل اصلی انتقال جرم (رطوبت، ذرات جامد و .. ) و سایر ویژگی­های هوا از منطقه‌ای به منطقه دیگر است. در این مطالعه، با بهره­گیری از داده­های سه ساعتی جهت و سرعت باد در ایستگاه­های همدید اطراف دریاچه ارومیه و با استفاده از مدل میان­مقیاس آلودگی هوا TAPM به واکاوی اثر عوامل محلی در شکل­گیری بادها در این منطقه پرداخته شد. به این منظور، با انتخاب روزهای با شرایط بادهای محلی از داده­های سه ساعتی ایستگاه‌های هواشناسی (ارومیه، تبریز، خوی، مراغه و مهاباد، در 6 روز) با تأکید بر تغییر جهت وزش در طول شبانه روز، سرعت باد، دما و رطوبت برای بادهای محلی انتخاب شد. نتایج نشان داد که در 4 نمونه مورد بررسی ناوه کم عمقی با حاکمیت بادهای غربی در منطقه حاکم بوده که موجب ورود باد با سرعت­های کم و سرعت تقریبی حدود 4 متربرثانیه به منطقه گردیده است. بادهای حوضۀ دریاچه ارومیه تحت­تأثیر عوامل مختلف دارای پیچیدگی زیاد و تغییرات مکانی و زمانی شدید در جهت و شدت وزش است. خروجی های مدل گویای این است که امتداد کوهستان­ها بیشتر از هر عامل دیگر همچون دریاچه ارومیه در شکل­گیری بادهای محلی مؤثر هستند و چاله دریاچه در کانالیزه کردن بادهای شمالی یا جنوبی منطقه در رابطه با بادهای محلی نقش دارد. این شرایط باعث شکل­گیری هسته­های متعدد واگرایی و همگرایی مطابق با راستای ارتفاعات در منطقه مطالعاتی می­شود. همچنین شیب ارتفاعی به سمت دریاچه و اختلاف ارتفاع زیاد با کوهستان­های پیرامون مهمترین عامل مؤثر در شکل­گیری بادها در زمان­های مورد مطالعه است.